Kto powinien być poddany testom na alergię? Osoby, u których występują objawy często związane z alergią, takie jak astma, nieżyt nosa, zapalenie spojówek, atopowe zapalenie skóry, pokrzywka, kontaktowe zapalenie skóry, objawy ze strony układu pokarmowego w postaci bólu, wymiotów lub biegunki oraz reakcje na żywność, leki lub użądlenia. Mimo że niektóre z tych objawów mogą być spowodowane innymi przyczynami, alergię podejrzewa się, gdy są one długotrwałe, często się powtarzają lub istnieje wyraźny związek między dotknięciem, oddychaniem lub zjedzeniem podejrzanej substancji a wystąpieniem objawów.
Jakie substancje są badane?
Substancje, które mogą wywoływać alergie, nazywane są alergenami. Alergeny te różnią się w zależności od występujących objawów, wieku, pory roku, miejsca zamieszkania. Dlatego konieczne jest zebranie szczegółowego wywiadu klinicznego, aby zdecydować, które alergeny są najczęstsze w danym przypadku i włączyć je do badania.
W jaki sposób bada się ewentualną alergię?
Alergię można badać na wiele różnych sposobów. W niniejszym artykule przedstawimy te sposoby na podstawie informacji ze strony https://migdalki.pl/. Pamiętajmy, że to lekarz specjalista decyduje o tym, jakie badania należy wykonać u danego pacjenta, w zależności od wywiadu klinicznego, objawów i badania.
Testy skórne
Służą one do stwierdzenia, czy pacjent ma swoiste IgE na badaną substancję lub alergen (immunoglobulina, która po zetknięciu się z alergenem wywołuje serię reakcji objawiających się natychmiastowymi objawami alergii). Badania te są czasami wykonywane w gabinecie pediatrycznym w ośrodku zdrowia. Zazwyczaj są one wykonywane na ramieniu i można je przeprowadzić w każdym wieku. Najczęściej stosowane są tzw. testy nakłuć. Na skórze umieszcza się kroplę płynu zawierającego podejrzany alergen, a następnie nakłuwa się skórę lancetem przez kroplę. Liczba testowanych alergenów zależy od każdego przypadku. Zazwyczaj testuje się zestaw powszechnie występujących alergenów, ale czasami w przypadku konkretnych podejrzeń dodaje się inne. Alergen przenika przez skórę i jeśli po 15-20 minutach utworzy się grudka (czerwony guzek) określonej wielkości, wynik testu jest pozytywny, a pacjent jest uczulony na tę substancję. Aby potwierdzić, że test jest prawidłowy, zawsze stosuje się dwa testy kontrolne: z solą fizjologiczną (musi być ujemny) i z histaminą (musi być dodatni). Niektóre leki mogą zmieniać wyniki testów i czynić je niewiarygodnymi. Dotyczy to głównie leków przeciwhistaminowych. Należy je odstawić na siedem dni przed badaniem.
Badanie krwi
W badaniu krwi określa się całkowite IgE i swoiste IgE w osoczu pacjenta. Całkowite IgE jest interpretowane jako predyspozycja do rozwoju alergii w ogóle, natomiast swoiste IgE ocenia specyficzną alergię na konkretny, zidentyfikowany alergen. Wszyscy ludzie mają pewną ilość całkowitej IgE, a jej normalna wartość zależy od wieku. Wzrasta ona od urodzenia do dorosłości. Osoby z wyższym całkowitym poziomem IgE są bardziej narażone na wystąpienie alergii, ale nie jest ona obowiązkowa. Testy na obecność swoistych IgE mierzą, czy we krwi pacjenta znajduje się swoista IgE przeciwko konkretnemu alergenowi. Niektórzy ludzie mogą mieć podwyższone swoiste IgE na dany alergen, a więc są na niego uczuleni, ale aby uznać ich za alergików, muszą mieć również objawy po kontakcie z tym alergenem. U osób nieuczulonych wartości swoistych IgE są niewykrywalne. Z drugiej strony, wysokie stężenia na ogół zbiegają się z bardziej intensywnymi objawami alergii, choć mogą być wyjątki.
Testy tolerancji
Polegają one na wystawieniu pacjenta na działanie substancji, np. żywności, leku lub substancji wdychanej, w celu sprawdzenia tolerancji. Stosuje się je w celu potwierdzenia związku przyczynowo-skutkowego substancji podejrzewanej o alergię, a także w celu sprawdzenia, czy pacjent był tylko uczulony i czy tolerował tę substancję (w tym przypadku objawy alergii nie odtwarzają się). Mogą one być różnego rodzaju: doustne (alergen jest połykany), spojówkowe (podawane w postaci kropli do oczu), donosowe (wdychane przez nos) lub oskrzelowe (alergen jest wdychany). Pacjent jest narażony na coraz większe ilości alergenu w jednym lub kilku etapach, a początek objawów jest obserwowany przez okres czasu określony przez specjalistę. Wynik testu uznaje się za pozytywny, gdy u pacjenta występują objawy takie same lub podobne do tych, które były powodem konsultacji. Testy te mogą wywoływać różne objawy, czasem łagodne, ale mogą też być bardzo poważne. Dlatego powinny być one zawsze wykonywane przez specjalistę w ośrodkach przygotowanych do postępowania w przypadku wystąpienia ciężkich działań niepożądanych.
Testy funkcjonalne
Są one wykorzystywane do diagnozowania zaburzeń układu oddechowego, oceny odpowiedzi na leczenie i monitorowania rozwoju choroby. Oceniają stan płuc i nosa, niezależnie od tego, czy występuje alergia, czy nie. Należą do nich między innymi spirometria, próba wysiłkowa, pomiar tlenku azotu, rynometria. Wiele z tych badań wymaga współpracy pacjenta i może być wykonywanych dopiero po osiągnięciu określonego wieku.
Pozostałe testy
Testy plastrowe
Podejrzane substancje nakłada się za pomocą plastrów, aby sprawdzić, czy skóra reaguje na nie. Stosuje się je głównie do badania alergii na produkty, które mają bezpośredni kontakt ze skórą.
Test pocierania
Skórę pociera się badaną substancją i obserwuje się, czy w danym miejscu pojawia się zaczerwienienie lub pokrzywka.
Test użycia
W przypadku alergii na lateks, gumę. Na przykład, na jednej ręce umieszcza się rękawicę lateksową, a na drugiej nielateksową i obserwuje się reakcję.
Jak interpretuje się testy alergiczne?
Specjalista alergolog interpretuje wyniki i w zależności od nich oraz od tego, czy istnieją rozbieżności między wywiadem klinicznym a poszczególnymi wykonanymi testami, decyduje o powtórzeniu testów lub przedłużeniu badania. Po zintegrowaniu wszystkich wyników z historią choroby pacjenta, specjalista stawia diagnozę i zaleca leczenie.